ارواح را بشناسیم     

فرشتگان نگهدارنده و حافظان نظم در جهان هستی‌‏اند. هر حرکتی که بر خلاف نظام و قانون هستی انجام گیرد، توسط اینان بی‌اثر خواهد شد.

هستی مملو از موجوداتی نامیرا و دارای آگاهی بنام ارواح است. در ادیان، مکاتب و جریانات باطنی و… به شکل‏های مختلف بر وجود ارواح و دسته‌بندی میان آنها تأکید شده است. خداوند در قرآن در آیاتی به طور کاملاً واضح گروه‌های گوناگون ارواح را معرفی کرده است. یکی از این گروه‏‌ها فرشتگانی هستند که اداره امور عالم را بر عهده دارند و هر کدام وظیفه‌‏ای متفاوت دارا می‏باشند. تفاوت در وظایف آنها در آیات زیر به روشنی به چشم می‏خورد:

۱. فرشتگانی هستند که قبض روح می‏کنند. «سوگند به فرشتگانی که جان کافران را به شدت بیرون می‏کشند.»^(۱)

۲. فرشتگانی موظف به تدبیر امور هستی می‏باشند. «پس به فرشتگانی که امور عالم را تدبیر می‏کنند.»^(۲)

۳. فرشتگانی بر کلام انسان نظارت دارند و بر او مراقب هستند. «انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‏ آورد جز آنکه در نزد او فرشته‏ای مراقب حاضر و آماده است.»^(۳)

و…

در کتاب مقدس نیز آمده است: «او فرشتگان خود را مأمور کرد که در تمامی راه‏ها شما را حفظ کنند.» در اغلب رؤیاهای الهی که در انجیل آمده از فرشتگانی صحبت می‏شود که پیام‏هایی را به شخص رؤیابین داده ‏اند و به او در ورود به جهان‏های باطنی کمک کرده‏‌اند.

در قرآن هم چنین از گروه دیگری از ارواح نام برده شده است که یکی از بهشت یا دوزخ، جایگاه آنها خواهد بود: «و جن و انس را نیافریدیم مگر برای آنکه مرا پرستش کنند.»^(۴)

ضرورت شناخت ارواح

اما ضرورت کسب دانش و آگاهی نسبت به نظام ارواح و نقش و عملکرد آنها چیست؟ خداوند مقتدر از طریق ارواح کارگزارش، به هدایت انسان‏ها و هستی بر طبق خواسته، برنامه و نظام تغییرناپذیرش، می‏پردازد. هر انسانی می‏تواند، با اطلاع از وظایف و شرایط آگاهی هر گروه از ارواح به سیر تحول و تکامل خود سرعت بخشد. او هم‏چنین می‏تواند با اجتناب از ارواح پلید  و انجام اعمالی موجب جلب حمایت ارواح پاک شود و از مجازات‏های قطعی و قدرتمند ارواح کارگزار دوری جوید. …

انواع ارواح

حضرت علی^(ع) می‏فرماید: «ارواح مثل ارتش تقسیم‌بندی دارند.» ارواح یا همان موجودات نامیرای دارای آگاهی را می‏توان براساس قابلیت تغییرپذیر بودن یا نبودن آگاهی آنها و ساختار انرژی‏شان دسته ‏بندی کرد.

گروه اول ارواحی هستند که دارای آگاهی ثابتی می‏باشند که خود به دو گروه تقسیم می‏شوند. دسته اول فرشتگانند که نگهدارنده و حافظان نظم در جهان هستی ‏اند. هر حرکتی که بر خلاف نظام و قانون هستی انجام گیرد، توسط اینان بی‏ اثر خواهد شد. به این ترتیب ما شاهد قوانین ثابت بر جهان هستی می‏باشیم که هیچ نیرویی قادر به تغییر آن نیست و هر وجودی که قصد تخطی از آن را داشته باشد توسط این ارواح مورد هجوم قرار گرفته و نابود یا منفعل خواهد شد. این ارواح بشیر و نذیر، و پاداش‏ دهنده و مجازات‏ کننده ‏اند. پاداش آنان در این جهت است که انسان‏ها به سوی خداوند هدایت می‏کنند، همانند جبرئیل و میکائیل.

دسته دوم ارواح شیاطین‌اند که تنها به بدی تشویق می‏کنند. در رأس آنها شیطان قرار دارد که خود دارای  اولاد، همدستان و همکارانی در جهت تحقق مقاصدش می‏باشد.

در واقع دنیای اطراف مملو از ارواحی است که انسان را به سوی دو جهت مخالف  دعوت می‏کنند. ولی بر طبق نقشه الهی، تنها راه سعادت انسان در پیروی از ارواح مقدس است و اگر فردی انتخابی جز این داشته باشد، حتی در صورت داشتن پاداش‏های موقتی از جانب همراهان شیطان، در نهایت دچار عذابی سخت خواهد شد که کارگزاران خداوند، اِعمال آن را توسط نظارت دایم خود بر امور عالم تضمین کرده ‏اند.

برخلاف فرشتگان که دارای نقشه و برنامه‏ ای معلوم ‏اند و با آگاهی از مقاصد خداوند دست به عمل می‏زنند و شیاطین که تنها به شرارت می‏پردازند، گروه دوم شامل ارواحی می‏شوند که آگاهی آنها قابل تغییرند و میان خوب یا بد بودن، حق انتخاب دارند. اینان  می‏توانند بر طبق خواسته‏ ها و مقاصدشان بر دنیای اطراف خود اثر بگذارند. در جلسات احضار روح، اغلب این گروه هستند که حاضر شده و پدیده‏ هایی گاه بسیار متفاوت را از خود بروز می‏دهند. ارواح انسانی و جن در این گروه قرار می‏گیرند.
ارواح متعالی‏ تر انسان‏ها در این گروه با توجه به اینکه همچنان در حال پیمودن سیر تحولی و تکامل خود به سر می‏برند، مسئولیت‏هایی را برعهده می‏گیرند. انجام صحیح مسئولیت‏ها باعث ارتقا سطح آگاهی آنها و تسریع در تحول روحی‏شان می‏شود. این مسئولیت‏ها براساس سطح دانش و آگاهی، پیشرفت آنها در زمینه معنویت و امور باطنی و حتی ظاهری و یا نزدیکی‏شان به شخص یا گروهی متفاوت می‏گردد. گاهی یک روح سرپرستی و نظارت بر شخصی را به طور کلی نظارت بر همه زوایای زندگی فرد( و یا موردی )مثل کمک به خلق آثار بدیعی در موسیقی، می‏پذیرد.این پذیرش یابه دلیل علاقه‏ مندی روح به شخص مورد نظر بوده و یا در امری که شخص به آن مشغول است، دارای توانایی می‏باشد. روح راهنما هنگامی وادار و یا تحریک به انجام عملی می‏شود که یا لزومی به ایجاد تغییر و تحول در فرد مورد حمایتش باشد و یا تغییری در ذهنیات یا اعمال و رفتار و یا محیط اطراف خود فرد تحت نظارتش ایجاد شده باشد. در واقع رفتار راهنمایان با تغییر در اوضاع ذهنی، رفتاری و محیطی انسان متفاوت می‏گردد.

ارواح راهنما همانند مدیرانی هستند که با توجه به قابلیت‏ ها، افکار و اعمال زیردستانشان نقشه‏ ها و برنامه‏ های جدیدی برای آنها طرح‏ ریزی می‏کنند. آنها از طرق گوناگونی چون ایجاد رؤیایی خاص یا جرقه فکری در ذهن و یا وادار کردن اطرافیان شخص به بیان حرفی یا انجام عملی و یا چیدن سلسله‏ ای از وقایع معنی‏ دار در کنار هم، شخص مورد حمایتش را به امری آگاه می‏کند.

مثال‏های فراوانی از حمایت و کمک اینگونه ارواح در تمام نقاط دنیا و تمام طول تاریخ وجود دارد. کمک‏هایی چون شفا دادن بیماری‏ها، جلوگیری از وقوع تصادفی سخت، ارائه راه‌حل‏‌های مناسب برای مشکلی که شخص با آن مواجه بوده و یا حتی تسلی دادن شخص در غم و اندوه. داستان سقراط و روح محافظش یکی از این مثال‏هاست:

غیب‌گوی معبد دلف به پدر سقراط گفته بود که بایستی فرزند خود را به غرایز طبیعی ‏اش واگذارد زیرا او همیشه یک فرشته (یک روح) راهنما خواهد داشت که ارزش آن بیش از ده هزار معلم و استاد است و سقراط همیشه می‏گفت: «روح یک فرشته که هرگز او را ترک نمی‏کند، الهام‏‌بخش اوست.»

اما ارواح آلوده‌‏تر در این گروه چون دارای قصدها و افکار آلوده‏‌تر و گاه بسیار شیطانی هستند، در هر جایی حضور یابند، سعی می‏کنند افکار پلید خود را تحقق بخشند و به آزار و اذیت زندگان بپردازند. در اثر فعالیت‏های نادرست این ارواح، پلیدی در میان انسان‏ها شایع می‏گردد. این ارواح به دلیل داشتن علایق و افکار مادی گاه قادر نیستند که بعد از مرگ وارد سطوح بالاتر هستی شوند و گاهی به خواست خود برای ارضا خواسته ‏هایشان به طور مداوم به دنیای مادی مراجعت می‏کنند، عده آنان در دنیای مادی بسیار زیاد است. به محض اینکه فردی به نفسانیات خود توجه کند و براساس نفس شیطانی عمل نماید (برای مثال به مواد مخدر روی آورد)، به دلیل پارگی در حوزه انرژی محافظ در اطراف کالبد مادی‌‌اش، ارواح پلید امکانی برای ورود به هاله و در مواردی حتی به کالبد مادی آن فرد، به دست می ‏آورند. بسیاری از ناهنجاری‏های رفتاری و حتی گاهی بیماری‏ها ناشی از القائات این گونه ارواح آلوده و یا شیطانی است. تحت تأثیر قرار گرفتن توسط ارواح پلید، انواع گوناگونی دارد و دارای سطوح متفاوتی، از تحریک به انجام عملی خاص تا تسخیر کامل کالبد مادی، می‏باشد. برای مثال روحی که در زمان حیات مادی‏اش علاقمند به مشروبات الکلی بوده، ممکن است پس از مرگ، فرد مستعد و آماده‏ای را بیابد و با تلقیناتی به ذهن او، وی را وادار به خوردن مشروبات الکلی کند تا از این طریق لذتی را که خود به دلیل نداشتن کالبد مادی نمی‏تواند به دست آورد، کسب نماید. گاه این احتمال وجود دارد شخص مورد هجوم روح پلید، دچار حالات وسواسی بیمارگونه گردد؛ به طور مثال ممکن است شخص مورد هجوم نتواند از کنار درختی بگذرد ولی آن را لمس نکند و از ده بار شمردن قاشق‏ ها در روز خودداری ننماید. این ارواح حتی قادرند فردی را بر خلاف میلش به قتل یا خودکشی وادار کنند.هر نوع فکر یا عملی که از ما صادر می‏شود، عکس‏العمل‏ هایی به دنبال خواهد داشت. دسته‏ای از عکس‏العمل‏ها مربوط به پاداش یا مجازاتی است که نصیبمان خواهد شد. از طرفی اعمال و افکار ما چراغ سبزی برای دوستی با ارواح پاک یا پلید خواهد بود. در صورتی که اعمالی اشتباه و ناهماهنگ با خواست پروردگار داشته باشیم، دوستان پلید و شیطانی را در اطراف خود جمع می‏کنیم ولی اگر فرد پاک سرشتی باشیم، دوستانی پاک، خلاق، فداکار و دلسوز را جذب خواهیم کرد.

ارواح گروه دوم (ارواح با آگاهی تغییرپذیر) برای همیشه در وضعیت میان خوب یا بد بودن نخواهند ماند بلکه سرانجام یا به طور کامل به خداوند پیوسته و رستگار می‏گردند و یا به شیطان می ‏پیوندند که در این صورت به تعبیر قرآن جزو ارواح مُهرخورده خواهند بود. به عبارتی در نهایت، آگاهی آنها در قطب مثبت یا منفی ثابت و مستقر خواهد شد.

منتشر شده در نشریه علوم باطنی

پی‏‌نوشت:
۱. سوره نازعات، آیه ۱
۲. سوره نازعات، آیه ۵
۳. سوره ق، آیه ۱۸
۴. سوره ذاریات، آیه ۵۶

منابع:
عبید، رئوف؛ انسان روح است نه جسد؛ مترجم زین‏العابدین کاظمی خلخالی؛ دنیای کتاب؛ تهران، ۱۳۷۱.
دلان، گابریل؛ عود ارواح؛ مترجم رعیف‏ الملک.
نصار، محمود؛ اسرار جهان هستی در علم روحی جدید؛ مترجم زین‏العابدین کاظمی خلخالی.