ارواح را بشناسیم

فرشتگان، نگهدارنده و حافظان نظم در جهان هستی‌‏اند. هر حرکتی که بر خلاف نظام و قانون هستی انجام گیرد، توسط اینان بی‌اثر خواهد شد.

هستی مملو از موجوداتی نامیرا و دارای آگاهی بنام ارواح است. در ادیان، مکاتب و جریانات باطنی و… به شکل‌های مختلف بر وجود ارواح و دسته‌بندی میان آنها تأکید شده است.  خداوند در قرآن در آیاتی به طور کاملاً واضح گروه‏‌های گوناگون ارواح را معرفی کرده است. یکی از این گروه‌ها فرشتگانی هستند که اداره امور عالم را بر عهده دارند و هر کدام وظیفه‌ای متفاوت دارا می‌باشند. تفاوت در وظایف آنها در آیات زیر به روشنی به چشم می‏‌خورد:

۱. فرشتگانی هستند که قبض روح می‌کنند. «سوگند به فرشتگانی که جان کافران را به شدت بیرون می‌کشند.»^(۱)

۲. فرشتگانی  موظف به تدبیر امور هستی می‏‌باشند. «پس به فرشتگانی که امور عالم را تدبیر می‌کنند.»^(۲)

۳. فرشتگانی بر کلام انسان نظارت دارند و بر او مراقب هستند. «انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‏ آورد جز آنکه در نزد او فرشته‏ای مراقب حاضر و آماده است.»^(۳)

و…

در کتاب مقدس نیز آمده است: «او فرشتگان خود را مأمور کرد که در تمامی راه‏‌ها شما را حفظ کنند.» در اغلب رؤیاهای الهی که در انجیل آمده از فرشتگانی صحبت می‌شود که پیام‌هایی را به شخص رؤیابین داده‌‏اند و به او در ورود به جهان‌های باطنی کمک کرده‏‌اند.

در قرآن هم چنین از گروه دیگری از ارواح نام برده شده است که یکی از بهشت یا دوزخ، جایگاه آنها خواهد بود: «و جن و انس را نیافریدیم مگر برای آنکه مرا پرستش کنند.»^(۴)

ضرورت شناخت ارواح

اما ضرورت کسب دانش و آگاهی نسبت به نظام ارواح و نقش و عملکرد آنها چیست؟ خداوند مقتدر از طریق ارواح کارگزارش، به هدایت انسان‏‌ها و هستی بر طبق خواسته، برنامه و نظام تغییرناپذیرش، می‌پردازد. هر انسانی می‌تواند، با اطلاع از وظایف و شرایط آگاهی هر گروه از ارواح به سیر تحول و تکامل خود سرعت بخشد. او هم‏چنین می‌تواند با اجتناب از ارواح پلید  و انجام اعمالی موجب جلب حمایت ارواح پاک شود و از مجازات‌های قطعی و قدرتمند ارواح کارگزار دوری جوید…

انواع ارواح

حضرت علی^(ع) می‌فرماید: «ارواح مثل ارتش تقسیم‌بندی دارند.» ارواح یا همان موجودات نامیرای دارای آگاهی را می‌توان براساس قابلیت تغییرپذیر بودن یا نبودن آگاهی آنها و ساختار انرژی‌شان دسته‌‏بندی کرد.

گروه اول ارواحی هستند که دارای آگاهی ثابتی می‌باشند که خود به دو گروه تقسیم می‌شوند. دسته اول فرشتگانند که نگهدارنده و حافظان نظم در جهان هستی‌‏اند. هر حرکتی که بر خلاف نظام و قانون هستی انجام گیرد، توسط اینان بی‏‌اثر خواهد شد. به این ترتیب ما شاهد قوانین ثابت بر جهان هستی می‏‌باشیم که هیچ نیرویی قادر به تغییر آن نیست و هر وجودی که قصد تخطی از آن را داشته باشد توسط این ارواح مورد هجوم قرار گرفته و نابود یا منفعل خواهد شد. این ارواح بشیر و نذیر، و پاداش‏ دهنده و مجازات‏ کننده‌‏اند. پاداش آنان در این جهت است که انسان‏‌ها به سوی خداوند هدایت می‏‌کنند، همانند جبرئیل و میکائیل.

دسته دوم ارواح  شیاطین‌اند که تنها به بدی تشویق می‏‌کنند. در رأس آنها شیطان قرار دارد که خود دارای اولاد، همدستان و همکارانی در جهت تحقق مقاصدش می‌باشد.

در واقع دنیای اطراف مملو از ارواحی است که انسان را به سوی دو جهت مخالف دعوت می‏‌کنند. ولی بر طبق نقشه الهی، تنها راه سعادت انسان در پیروی از ارواح مقدس است و اگر فردی انتخابی جز این داشته باشد، حتی در صورت داشتن پاداش‌های موقتی از جانب همراهان شیطان، در نهایت دچار عذابی سخت خواهد شد که کارگزاران خداوند، اِعمال آن را توسط نظارت دایم خود بر امور عالم تضمین کرده‌اند.

برخلاف فرشتگان که دارای نقشه و برنامه‌ای معلوم‌‏اند و با آگاهی از مقاصد خداوند دست به عمل می‌زنند و شیاطین که تنها به شرارت می‌پردازند، گروه دوم شامل ارواحی می‌شوند که آگاهی آنها قابل تغییرند و میان خوب یا بد بودن، حق انتخاب دارند. اینان  می‌توانند بر طبق خواسته‌ها و مقاصدشان بر دنیای اطراف خود اثر بگذارند. در جلسات احضار روح، اغلب این گروه هستند که حاضر شده و پدیده‌هایی گاه بسیار متفاوت را از خود بروز می‌دهند. ارواح انسانی و جن در این گروه قرار می‌گیرند.

ارواح متعالی‌تر انسان‌ها در این گروه با توجه به اینکه همچنان در حال پیمودن سیر تحولی و تکامل خود به سر می‌برند، مسئولیت‏‌هایی را برعهده می‌گیرند. انجام صحیح مسئولیت‏‌ها باعث ارتقا سطح آگاهی آنها و تسریع در تحول روحی‏‌شان می‏‌شود. این مسئولیت‏‌ها براساس سطح دانش و آگاهی، پیشرفت آنها در زمینه معنویت و امور باطنی و حتی ظاهری و یا نزدیکی‌شان به شخص یا گروهی متفاوت می‏‌گردد. گاهی یک روح سرپرستی و نظارت بر شخصی را به طور کلی نظارت بر همه زوایای زندگی فرد (و یا موردی) مثل کمک به خلق آثار بدیعی در موسیقی، می‏‌پذیرد. این پذیرش یابه دلیل علاقه‌‌مندی روح به شخص مورد نظر بوده و یا در امری که شخص به آن مشغول است، دارای توانایی می‌باشد. روح راهنما هنگامی وادار و یا تحریک به انجام عملی می‌شود که یا لزومی به ایجاد تغییر و تحول در فرد مورد حمایتش باشد و یا تغییری در ذهنیات یا اعمال و رفتار و یا محیط اطراف خود فرد تحت نظارتش ایجاد شده باشد. در واقع رفتار راهنمایان با تغییر در اوضاع ذهنی، رفتاری و محیطی انسان متفاوت می‏‌گردد.

ارواح راهنما همانند مدیرانی هستند که با توجه به قابلیت‌ها، افکار و اعمال زیردستان‌شان نقشه‌ها و برنامه‌های جدیدی برای آنها طرح‌ریزی می‏‌کنند. آنها از طرق گوناگونی چون ایجاد رؤیایی خاص یا جرقه فکری در ذهن و یا وادار کردن اطرافیان شخص به بیان حرفی یا انجام عملی و یا چیدن سلسله‏ ای از وقایع معنی‌دار در کنار هم، شخص مورد حمایتش را به امری آگاه می‏‌کند.

مثال‌های فراوانی از حمایت و کمک اینگونه ارواح در تمام نقاط دنیا و تمام طول تاریخ وجود دارد. کمک‌هایی چون شفا دادن بیماری‏ها، جلوگیری از وقوع تصادفی سخت، ارائه راه‌حل‏‌های مناسب برای مشکلی که شخص با آن مواجه بوده و یا حتی تسلی دادن شخص در غم و اندوه. داستان سقراط و روح محافظش یکی از این مثال‌هاست: «غیب‌گوی معبد دلف به پدر سقراط گفته بود که بایستی فرزند خود را به غرایز طبیعی‌‏اش واگذارد زیرا او همیشه یک فرشته (یک روح) راهنما خواهد داشت که ارزش آن بیش از ده هزار معلم و استاد است و سقراط همیشه می‏‌گفت: «روح یک فرشته که هرگز او را ترک نمی‏‌کند، الهام‌بخش اوست.»

اما ارواح آلوده ‏تر در این گروه چون دارای قصدها و افکار آلوده‌تر و گاه بسیار شیطانی هستند، در هر جایی حضور یابند، سعی می‌کنند افکار پلید خود را تحقق بخشند و به آزار و اذیت زندگان بپردازند. در اثر فعالیت‌های نادرست این ارواح، پلیدی در میان انسان‌ها شایع می‏‌گردد. این ارواح به دلیل داشتن علایق و افکار مادی گاه قادر نیستند که بعد از مرگ وارد سطوح بالاتر هستی شوند و گاهی به خواست خود برای ارضا خواسته‌‏های‌شان به طور مداوم به دنیای مادی مراجعت می‌کنند، عده آنان در دنیای مادی بسیار زیاد است. به محض اینکه فردی به نفسانیات خود توجه کند و براساس نفس شیطانی عمل نماید (برای مثال به مواد مخدر روی آورد)، به دلیل پارگی در حوزه انرژی محافظ در اطراف کالبد مادی‌اش، ارواح پلید امکانی برای ورود به هاله و در مواردی حتی به کالبد مادی آن فرد، به دست می‌‏آورند. بسیاری از ناهنجاری‏‌های رفتاری و حتی گاهی بیماری‏‌ها ناشی از القائات این گونه ارواح آلوده و یا شیطانی است. تحت تأثیر قرار گرفتن توسط ارواح پلید، انواع گوناگونی دارد و دارای سطوح متفاوتی، از تحریک به انجام عملی خاص تا تسخیر کامل کالبد مادی، می‌باشد. برای مثال روحی که در زمان حیات مادی‏اش علاقمند به مشروبات الکلی بوده، ممکن است پس از مرگ، فرد مستعد و آماده‏ای را بیابد و با تلقیناتی به ذهن او، وی را وادار به خوردن مشروبات الکلی کند تا از این طریق لذتی را که خود به دلیل نداشتن کالبد مادی نمی‌تواند به دست آورد، کسب نماید. گاه این احتمال وجود دارد شخص مورد هجوم روح پلید، دچار حالات وسواسی بیمارگونه گردد؛ به طور مثال ممکن است شخص مورد هجوم نتواند از کنار درختی بگذرد ولی آن را لمس نکند و از ده بار شمردن قاشق‌ها در روز خودداری ننماید. این ارواح حتی قادرند فردی را بر خلاف میلش به قتل یا خودکشی وادار کنند.هر نوع فکر یا عملی که از ما صادر می‏شود، عکس‏‌العمل‏‌هایی به دنبال خواهد داشت. دست‌ه‏ای از عکس‌العمل‏‌ها مربوط به پاداش یا مجازاتی است که نصیبمان خواهد شد. از طرفی اعمال و افکار ما چراغ سبزی برای دوستی با ارواح پاک یا پلید خواهد بود. در صورتی که اعمالی اشتباه و ناهماهنگ با خواست پروردگار داشته باشیم، دوستان پلید و شیطانی را در اطراف خود جمع می‏‌کنیم ولی اگر فرد پاک سرشتی باشیم، دوستانی پاک، خلاق، فداکار و دلسوز را جذب خواهیم کرد.

ارواح گروه دوم (ارواح با آگاهی تغییرپذیر) برای همیشه در وضعیت میان خوب یا بد بودن نخواهند ماند بلکه سرانجام یا به طور کامل به خداوند پیوسته و رستگار می‌گردند و یا به شیطان می‌‏پیوندند که در این صورت به تعبیر قرآن جزو ارواح مُهرخورده خواهند بود. به عبارتی در نهایت، آگاهی آنها در قطب مثبت یا منفی ثابت و مستقر خواهد شد.

منابع:
عبید، رئوف؛ انسان روح است نه جسد؛ مترجم زین‏العابدین کاظمی خلخالی؛ دنیای کتاب؛ تهران، ۱۳۷۱.
دلان، گابریل؛ عود ارواح؛ مترجم رعیف‏الملک
نصار، محمود؛ اسرار جهان هستی در علم روحی جدید؛ مترجم زین‏العابدین کاظمی خلخالی

پی‏‌نوشت:
۱- سوره نازعات، آیه ۱
۲- سوره نازعات، آیه ۵
۳- سوره ق، آیه ۱۸
۴- سوره ذاریات، آیه ۵۶